Jesteś świeżo upieczonym rodzicem? Nie wiesz jak się zabrać za opiekę nad swoim maluchem? Przeczytaj poniższy poradnik pomoże Ci przejść lekko przez pierwsze dni niepewności.

Opieka nad noworodkiem w pierwszych tygodniach jego życia

Przez kilka pierwszych dni i tygodni życia Twojej pociechy uczysz się jego zachowań i sygnałów, które Ci daje maleństwo. Przecież nie każdy płacz oznacza to samo. Opieka i pielęgnacja noworodka nie jest straszna i trudna, jednakże trzeba się jej nauczyć, by wykonywać ją prawidłowo. Po pewnym czasie kąpiel, przewijanie czy pielęgnacja pępka staje się rutynowym działaniem. Na początku jednak wydaje się to trudne i może Ci się zdawać, że nie dasz rady. Dodatkowo, wszystkie podstawowe czynności, takie jak mycie włosów czy picie kawy stają się mocno utrudnione. Jak wszystko co nowe przyzwyczajamy się do tego i po miesiącu mieszkania z nowym lokatorem będziesz wspominać z uśmiechem trudne początki. Aby przetrwać pierwsze dni pełne wyzwań warto zastosować się do rad i zasad uniwersalnych, które sprawdzają się przy każdym dziecku.

Przygotuj pokój dla swojego maleństwa jeszcze przed jego przyjściem na świat. Pamiętaj o tym, że pokój powinien być lekko zaciemniony i dobrze przewietrzony. W takich warunkach maluchy czują się najlepiej. Spowodowane jest to tym, że jednak dziecko było dziewięć miesięcy w ciemnym otoczeniu brzucha. Światło to dla niego nowość, do którego musi się przyzwyczaić. Zastanów się nad koniecznością stosowania ochraniaczy łóżeczkowych. Z jednej strony chronią one malucha przed poobijaniem się o szczebelki, kiedy zacznie się przewracać na bok. Z drugiej mogą prowadzić do podduszenia, a nawet śmierci w momencie, gdy dziecko się przewróci na bok i zaplącze w ochraniacz. Wybór należy do Ciebie. Warto założyć odpowiednie zasłony w pokoju dziecka, by w pierwszych dniach ograniczyć dostęp światła słonecznego w dni z ostrym słońcem. Przydatna będzie też nocna lampka nad łóżeczkiem dziecka, którą zastąpimy ostre światło żyrandola wieczorami.

Dziecko przez pierwsze tygodnie życia w nowym środowisku powinno mieć zapewniony spokój. Tradycją polską i nie tylko, są wizyty rodziny i znajomych u nowo upieczonych rodziców. Jednak radzimy ograniczyć wizyty w naszym domu do niezbędnego minimum. W pierwszych tygodniach i mama i jej maleństwo potrzebują spokoju i odpoczynku po trudach porodu i pierwszych nieprzespanych nocach. Nic się nie stanie, jak goście zobaczą malca w wieku dwóch, trzech miesięcy. Warto zadbać, by przez pierwsze tygodnie nie otaczało malucha zbyt dużo hałasu. Nie izolujmy dziecka od dźwięków, ale postarajmy się, by nie były nadmiernie głośne. Zwracajmy uwagę na głośność telewizora czy radia.

Noworodek nie zna uczucia dotyku. Jest to dla niego nowość. Maluch uczy się codziennych czynności, jakie wchodzą w skład pielęgnacji dziecka. Ważne, żeby wykonywać ją delikatnie i nie sprawiać bólu. Dziecko jest bardzo wrażliwe. Najważniejsze w pielęgnacji noworodka jest zachowanie odpowiedniej higieny pępka. Kikut pępowiny przez pierwsze tygodnie życia malucha winno być obiektem stałej obserwacji. Musi tak być do dnia jego odpadnięcia. To miejsce nie może ulec zakażeniu. Kikut z reguły odpada pomiędzy piątym, a piętnastym dniem życia. Do tego czasu musimy czyścić kikut pępowiny. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego nie wolno do tego celu stosować spirytusu. Specjaliści zalecają pielęgnację tego miejsca gazikiem zwilżonym wodą, a następnie jego osuszenie i pozostawienie nieosłoniętego do czasu, aż powietrze osuszy go zupełnie. Ja jako ojciec dwójki maluchów polecam dostępny w każdej aptece Octenisept. Jest to dobry środek odkażający. Kikut pępowiny przy jego stosowaniu szybko odpada. Ten środek przyda cię Tobie również w późniejszym czasie do dezynfekcji ran i otarć, gdy pociecha zacznie stawiać pierwsze kroki, a potem biegać. Kikut pępowiny należy pielęgnować przy każdej zmianie pieluszki oraz po kąpieli. Gdy pępek wyschnie można dziecko ubrać w kaftanik w taki sposób, aby nie podrażniał pępka i jego okolic. Musimy pamiętać, że kikut pępowiny może zahaczać o materiał ubranka, więc malucha należy ubrać tak, aby to nie nastąpiło. Można to miejsce okryć gazą itp.

Noworodki są różne. Jedne wymagają ciągłej uwagi, a drugie dają dużo wolnego czasu świeżo upieczonym rodzicom. Jest to głównie zależne od szybkości adaptacji malucha do nowego otoczenia i środowiska. Jeżeli dziecko jest nerwowe w pierwszych dniach to warto je otulić. Ma to na celu sprawić wrażenie uczucia zbliżonego do tego, jakie maleństwo miało w brzuchu mamy. W tym celu połóż malca na kocyku lub flanelowej pieluszce. Okryj nią nóżki, a następnie rączki, ale tak, by niemowlę miało swobodę ruchów. Materiał, którym otulamy dziecko nie może być za gruby, żeby dodatkowo nie denerwował dziecka. Możesz sobie ułatwić sprawę inwestując w otulacz.

Noworodek nie potrafi trzymać główki sztywno. Jest to spowodowane niewyćwiczonymi mięśniami szyi. Aby nie zrobić maluchowi krzywdy przy przenoszeniu i podnoszeniu dziecka zawsze jedną ręką podtrzymuj główkę z tyłu na wysokości góry szyi.

Jeżeli dziecko jest zdrowe i ma prawidłową wagę lekarz zaleci Ci karmienie na żądanie. To znaczy, że przystawiamy dziecko do piersi lub karmimy mieszanką w momencie, kiedy się obudzi i zacznie płakać. W przypadku jakichś przypadłości i niedowagi pediatra wyznaczy częstotliwość karmienia. Dziecko je około 40 minut. W tym czasie pochłania 90 – 120 mililitrów pokarmu. Nie jest to zawrotna ilość dla dorosłego człowieka, ale taka jest mniej więcej pojemność żołądka maluszka. Długość karmienia jest spowodowana tym, że nasza pociecha szybko się męczy ssaniem i musi robić sobie odpoczynki. Często możesz zauważyć jak spocone jest dziecko po karmieniu. Gdy bobas się naje trzeba zmienić jego pozycję na pionową i poczekać, aż mu się odbije. To zapobiegnie ulaniu się pokarmu i zachłystnięciu wymiocinami. Karmienie dziecka piersią może spowodować uraz brodawek sutkowych Twoich piersi. W takim przypadku stosuj krem przyspieszający regenerację i zmień technikę przystawiania malca do piersi. W takiej sytuacji możesz na czas regeneracji brodawek odsysać pokarm laktatorem lub skorzystać z osłonek silikonowych na piersi. Pamiętaj jednak, że nie powinno się zbyt długo korzystać z tych pomocy, bo można spowodować zaburzenie laktacji. Mogą się zdarzyć też zastoje pokarmu. W tym przypadku warto przed karmieniem ogrzewać piersi lub stosować ciepłe okłady na nie. To powinno rozszerzyć kanaliki mlekowe i ułatwić wypłynięcie zastałego mleka.

Przy opiece nad noworodkiem należy pamiętać, aby wszystkie akcesoria takie jak smoczki, butelki były sterylnie czyste. Bakterie przekazane przez brudne akcesoria mogą wywołać brzemienne w skutkach dolegliwości. Musisz pamiętać o ich dokładnym wymyciu oraz wyparzeniu. Pamiętaj o tym po każdym karmieniu i przed kolejnym. Z pomocą przyjdą specjalne płyny do mycia bezpieczne dla maluchów. A do wyparzenia sterylizatory, których jest masa do wyboru na rynku lub stare sposoby naszych rodziców, czyli garnek z wrzątkiem.

Skóra niemowlaka jest cienka, delikatna i słaba, dlatego nawet kilkuminutowy jej kontakt z odchodami lub moczem może spowodować poważne podrażnienie, a także odparzenie. Dlatego zawsze jak dziecko zrobi kupę lub ma wypełnionego moczem pampersa przewiń dziecko. Pieluszkę trzeba zmieniać najpóźniej po dwóch godzinach od ostatniego przewijania. Na rynku dostępne są pieluszki, które chłoną nie tylko mocz, ale też i kał. Informacja o tym jest na opakowaniu pieluszek. W takim przypadku nie stosuj kremu przeciwko odparzeniom, gdyż zatka on kanaliki chłonne pieluszki i to, co miałoby się wchłonąć zostanie przy skórze, a nie wchłonie się w pieluszkę.

Skóra noworodka jest chłonna, co sprawia, że układ termoregulacji malucha jest jeszcze niedojrzały. Oczywiście maluch nie marznie i nie trzeba dziecięcego pokoju dodatkowo dogrzewać. Temperatura powietrza powinna kształtować się w granicach dwudziestu dwóch stopni Celsjusza. Czy dziecku nie jest zimno możesz sprawdzić dotykając jego karku. Jeżeli jest chłodny trzeba malucha dodatkowo ubrać, a jeżeli jest za gorący trzeba zdjąć jedną warstwę.

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego noworodka należy kąpać nie rzadziej niż co dwa, trzy dni. Z własnego doświadczenia mogę poradzić codzienną kąpiel, szczególnie w gorące dni. Dziecko po prostu będzie się lepiej czuło, a dodatkowo unikniemy atopowego zapalenia skóry i potówek. Temperatura wody powinna mieć 37 stopni Celsjusza, a powietrza 22 stopnie Celsjusza. Niemowlaka można kąpać zanim odpadnie kikut pępowiny, jednakże trzeba trzymać go z dala od wody. Woda powinna sięgać do bioder. Skórę dziecka jedynie ochlapujemy, absolutnie nie wolno jej pocierać myjkami. Dziecko należy trzymać podczas kąpieli, gdyż jego ciało nie jest stabilne i maluch może nam się zsunąć. Szczególnie używamy do tego celu leżaczka kąpielowego. Skóra malucha w pierwszych dniach życia poza brzuchem mamy adaptuje się do nowych warunków. Normalnym zjawiskiem jest jej złuszczanie i suchość. Do pielęgnacji skóry najlepiej stosować oliwkę. Najlepszą metodą jest rozsmarowanie małej ilości oliwki na swoich dłoniach, a następnie delikatny masaż dziecka.

Warto pamiętać, że pierwsze tygodnie życia nie należy malucha niczym przykrywać. Ze względu na to, że istnieje ryzyko, że naciągnie sobie ono ją na główkę, co grozi podduszeniem. Lepiej założyć dziecku ciepłe śpioszki lub body z długimi rękawami. Pamiętaj, że dziecko mało się rusza i nieustannie leży. Z tego samego powodu do łóżeczka nie wkładaj poduszki. Nie trzeba niemowlaka przebierać często, no chyba, że ulewa pokarm, albo zamoczy ubranko w inny sposób. Nie jest zbrodnią, jeżeli dziecko przeleży cały dzień w tym samym ubranku. Ma być ono przede wszystkim wygodne i ciepłe. Najlepszy będzie kaftanik przynajmniej do momentu odpadnięcia kikuta pępowiny. Później body zapinane w kroku. Na noc możesz skorzystać ze śpiworka. To dobry sposób, by dziecku było ciepło, a jednocześnie, by się nie rozkopało i nie naciągnęło sobie na główkę kocyka.

Dla malucha wyjście z brzucha jest dużym szokiem. Jego układ nerwowy, jak i reszta ciałka musi się przystosować do nowych warunków. Ogranicz bodźce serwowane dziecku, gdyż ich nadmiar może wywołać płacz dziecka, który Ci będzie ciężko uspokoić. Trzeba ostrożnie kupować zabawki. Nie może być ich za dużo. Omijaj szerokim łukiem szczególnie te głośno grające. Jeżeli dziecko nie widzi zabawki, bo jeszcze jego wzrok nie jest doskonały, a ona będzie grać może to zdenerwować malucha. Warto uniemożliwić dostęp bobasa do telewizora i monitora komputerowego, gdyż jego światło silnie miga i może to pogorszyć wzrok.

Jednym z mitów opieki nad noworodkiem jest czapka. Do niedawna była ona obowiązkowa nawet podczas przebywania malucha w domu. Obecnie nie jest ona konieczna szczególnie, kiedy dzień jest ciepły. Czapeczkę warto założyć po kąpieli, w szczególności, jeśli przenosimy malca z ciepłej łazienki do chłodnego pokoju. W tym przypadku też maksymalnie do godziny powinna być ona na główce dziecka. Podczas chłodnych dni warto zakładać czapkę dziecku również na spacer. Najlepiej sprawdzają się te z troczkami, wiązane pod brodą.

Rodzice powinni podzielić się obowiązkami przy maluchu. Oczywiście mama będzie musiała karmić dziecko przez całą dobę, ale takie obowiązki jak kąpiel, spacer, przewijanie może przejąć też tata. Stworzy to specjalną więź ojca z dzieckiem.

Musicie pamiętać, że malec w pierwszych tygodniach życia wymaga opieki i uwagi. To czasami wymaga wstawania w nocy. Tak więc warto żyć w rytmie snu dziecka. To znaczy wtedy, kiedy malec śpi poświęcić czas na swój sen lub inny odpoczynek. Zmęczenie się nawarstwi i będzie powoli powiększało irytację, a to jest zupełnie niepotrzebne w pierwszych dniach życia Waszej pociechy. Nie miejcie do siebie pretensji lub wyrzutów sumienia, jeśli z tego powodu nie posprzątacie mieszkania lub nie ugotujecie obiadu. Odpoczynek jest najważniejszy. Chwila drzemki i regeneracji w ciągu dnia pozwoli lepiej Wam przetrwać kolejną noc i następny dzień. Pozwoli lepiej funkcjonować.

To kiedy pójdziecie na pierwszy spacer z malcem uzależnijcie od pory roku. Latem można to zrobić już po dwóch-trzech dniach od przyjazdu ze szpitala. Jesienią i wczesną wiosną warto z tym poczekać około tygodnia. Zimą można odwlec do drugiego tygodnia życia dziecka. Warto pamiętać, że nie powinno się wychodzić z dziećmi na spacer, gdy termometr wskazuje poniżej -10 stopni Celsjusza i powyżej 30 stopni Celsjusza. W pierwszych tygodniach omijaj z dzieckiem centra handlowe i sklepy. Jest tam duże nagromadzenie zarazków oraz zgiełk. Może to zaszkodzić dziecku lub po prostu mu się nie podobać.

Artykuł powstał dzięki portalowi Ionic White